دستگاه بالابر بیمار یا معلولین چیست؟
افراد بسیاری بنا به مشکلات جسمانی دچار کم توانی، مشکلات نخاعی، معلولیت یا ناتوانی، چاقی مفرط و غیره می شوند، در این شرایط یکی از چالش هایی که فرد و اطرافیان وی با آن درگیر هستند، حرکت کردن و جابجایی شخص از روی زمین، تخت و غیره به نقطه ای دیگر می باشد. بالابر بیمار یکی از پرکاربردترین تجهیزات پزشکی فیزیوتراپی و توانبخشی است که به عنوان ابزاری کمکی و کارآمد در منزل، مراکز درمانی، آسایشگاه های سالمندان و بازتوانی، مراکز توانبخشی، منازل چند طبقه، هتل، آپارتمان، مرکز خرید و غیره به صورت ثابت و قابل جابجایی یا پرتابل مورد استفاده قرار گرفته می شود.
بالابر بیمار که به آن لیفت بیمار، بالابر بیمار بر، لیفتر بیمار، بالابر بیمار در منزل و بیمارستان نیز می گویند، برای نگهداری از افراد کم توان و جانباز در منزل استفاده می شوند و طراحی آنها به گونه ای می باشد که جابجایی فرد برای انجام نظافت و مراقبت های گوناگون با کمترین نیاز به صرف انرژی انسانی انجام شود.
جرثقیل بیمار یا بالابر بیمار قابلیت تحمل وزن های بالا تا حدود 150 کیلوگرم را دارد و در صورت سفارش بر اساس میزان وزن دلخواه ساخته می شود، دارای کیفیت، دوام مناسب و کاربری ساده ای است و از آسیب به فرد در حین حرکت جلوگیری می کند و باعث اطمینان خاطر فرد و اطرافیان وی و افزایش سرعت جابجایی می شود. لیفتر بیمار معمولا قابل جمع شدن است و در مواقعی که استفاده نمی شود می توان آن را جمع و در صورت نیاز استفاده کرد.
انواع بالابر بیمار
بالابر های بیمار به عنوان تجهیزات پزشکی فیزیوتراپی و توانبخشی بر اساس قدرت و نحوه عملکرد در انواع مختلفی ساخته می شوند، که شامل موارد زیر می شوند:
- بالابر بیمار دستی
- بالابر بیمار برقی
- جلیقه بالابر بیمار
- بالابر بیمار معلق
- بالابر بیمار سقفی
- بالابر بیمار پله رو
- بالابر بیمار ایستاده
- بالابر برقی نشیمنگاه توالت فرنگی
- مانکی بار
- صندلی انتقال بیمار
در ادامه به شرح هر یک از موارد فوق می پردازیم:
بالابر بیمار دستی
بالابر بیمار دستی که به آن لیفتر بیمار دستی، بالابر مکانیکی و بالابر بیمار هیدرولیکی نیز می گویند، از تجهیزات پزشکی به شمار می رود که قیمت مناسبی داشته و امکان تنظیم عرض پایه های آن وجود دارد و از حمل و نقل راحتی نیز برخوردار است. لیفتر بیمار دستی، دارای جک هیدرولیکی می باشد که ممکن است به دلیل روغن ریزی، ایمنی کمتر و عدم تنظیم صحیح، موجب ناراحتی کاربر و اطرافیان وی گردد، از این رو کمتر از بالابر بیمار برقی استفاده می شود، معمولا به عنوان دستگاه بالابر پشتیبان و زمانیکه امکان شارژ منبع تغذیه بالابر برقی وجود ندارد، کاربرد دارد.
بالابر بیمار برقی
دستگاه های بالابر برقی بیمار که به آنها جرثقیل بیمار برقی، دستگاه لیفت بیمار برقی، لیفتر بیمار برقی و بالابر الکتریکی بیمار نیز می گویند، به صورت الکترونیکی توسط کنترلر ها و بدون صرف نیروی انسانی، جابجایی فرد از یک نقطه به نقطه ای دیگر را انجام می دهند، منبع تغذیه آنها باتری یا برق شهر می باشد، متحرک است و در صورت عدم استفاده قابل جمع شدن هستند، راحتی مناسبی را فراهم می کنند، کیفیت، دوام و وزن مناسبی دارند و برای افراد سالمند، ناتوان و کم توان با وزن های مختلف در مکان های گوناگون استفاده می شوند. بالابر های الکتریکی برای تنظیم و هدایت دستگاه از یک ریموت کنترل استفاده می کنند و در صورت وجود قابلیت تغییر زاویه پایه های بالابر، یک جک به دستگاه لیفت بیمار وصل می شود.
جلیقه بالابر بیمار
جلیقه های بالابر بیمار برای جابجا کردن فرد و تغییر حالت آن استفاده می شوند، برای مثال در شرایطی که فرد نیاز به تعویض پوشک داشته باشد یا از تخت بر روی ویلچر جابجا شود، جلیقه های بالابر بیمار کاربرد مناسبی دارند و در دو نوع جلیقه بالابر ایستاده و جلیقه بالابر نشسته وجود دارند. در ادامه به معرفی هر یک می پردازیم:
جلیقه بالابر ایستاده
جلیقه های بالابر ایستاده که به آنها جلیقه بالابر ایستا نیز می گویند، از طریق کتف و ران ها فرد را جابجا می کنند.
جلیقه بالابر نشسته
جلیقه های بالابر نشسته که به آنها جلیقه بالابر زیرنشیمنی نیز می گویند، فرد را از ناحیه نشیمنگاه جابجا می کنند.
بالابر بیمار معلق
بالابر بیمار های معلق که به آنها جرثقیل بالابر بیمار اتوماتیک و لیفتر معلق نیز می گویند، در واقع بالابری الکتریکی می باشند که از جلیقه های بالابر نشسته استفاده می کنند، ایمنی، دوام و کیفیت خوبی دارند و در منزل و مراکز درمانی برای افرادی که امکان تحرک ندارند، مورد استفاده قرار می گیرند.
بالابر بیمار سقفی
بالابر های بیمار سقفی که به آنها بالابر سقفی بیمار، بالابر معلق سقفی بیمار، بالابر برقی متحرک و دستگاه بالابر بیمار سقفی نیز می گویند، دستگاهی الکترونیکی هستند که با کنترلر ها عمل می کنند، بر روی ریل طراحی شده بر سقف حرکت می کنند، تمام اتصالات به سقف متصل می شود و فضای کمی را اشغال می کنند، قابل جمع شدن هستند، کیفیت، ایمنی و دوام خوبی دارند، اغلب برای جابجایی بیماران با وزن های مختلف و دارای کم توانی، معلولیت و ناتوانی در آسایشگاه ها، منزل، مراکز درمانی و حالت بیهوشی استفاده می شوند و چون جابجایی بیمار به راحتی انجام می گیرد و به کمک فردی دیگر نیاز نیست، مورد استقبال ویژه پرسنل بیمارستان قرار گرفته است.
بالابر بیمار پله رو
بالابر بیمار های پله رو که به آنها آسانسور پله رو، بالابر بیمار از پله، آسانبر، پله پیما، بالابر پله، صندلی بالابر پله، آسانسور بالابر، صندلی بالابر، صندلی پله پیما، بالابر پله نورد، آسانسور پله، صندلی پله رو و بالابر پله رو نیز می گویند، الکتریکی می باشند و دارای ریلی قابل تا شدن، صندلی ایمن همراه با کمربند، یک موتور و ریموت کنترل هستند، جهت حرکت فرد بر روی پله در مراکز درمانی، خرید، منازل چند طبقه، آپارتمان و غیره استفاده می شوند و به صورت نشسته و ایستاده نفر بر و ویلچر بر کاربرد دارند.
بعضی از افراد به جای بالابر های پله پیما از ویلچر های پله رو استفاده می کنند. آسانسور های پله رو با استفاده از پیچ و مهره موقتا به نرده های راه پله، دیوار و غیره وصل می شوند و در انواع بالابر های پله ای چرخشی، مستقیم و خانگی ساخته می شوند. در ادامه به شرح هر یک می پردازیم:
بالابر پله ای پیچشی
بالابر های پله ای چرخشی که به آنها بالابر پله ای نرده ای، بالابر پله ای پیچشی، صندلی بالابر پله ای چرخشی و بالابر پله ای پاگرد گردان نیز می گویند، الکتریکی هستند، قابلیت چرخش دارند، به صورت چرخشی و صاف، بدون توقف بر روی ریل حرکت می کنند و فرد در طول مسیر نیازی به پایین آمدن و تعویض بالابر ندارد.
بالابر پله ای مستقیم
بالابر های پله ای مستقیم که به آنها بالابر پله ای ایستاده نیز می گویند، الکتریکی هستند، فقط امکان حرکت در یک مسیر را دارند، امکان توقف در مسیر وجود دارد و فرد با رسیدن به هر پاگرد، لازم است بالابر خود را تعویض کند.
بالابر پله ای خانگی
بالابر های پله ای خانگی که به آنها بالابر پله رو سالمندان نیز می گویند، الکتریکی هستند، در منازل دوبلکس، تریبلکس و غیره به منظور حرکت راحت افراد در طبقات استفاده می شود.
بالابر بیمار ایستاده
بالابر بیمار های ایستاده که به آنها آسانسور ایستاده بیمار، بالابر بیمار ایستا، بالابر ایستا کننده و لیفتر ایستاده نیز می گویند، الکتریکی می باشند و دارای تعدادی تسمه و کمربند هستند تا تعادل و ایمنی فرد حفظ شود، کمی از وزن خود را بر روی پا ها تحمل کنند و موجب بازتوانی فرد شود، برای افرادی که تا حدی امکان تحرک دارند اما برای ایستادن به تنهایی و جابجایی از تخت یا ویلچر، انجام نظافت و غیره نیاز به یاری دارند، مناسب هستند.
بالابر برقی نشیمنگاه توالت فرنگی
بالابر بیمار های برقی نشیمنگاه توالت فرنگی که به آنها بالابر برقی توالت فرنگی، صندلی بالابر سرویس بهداشتی، بالابر بیمار حمام، لیفتر حمام، بالابر بیمار سرویس بهداشتی و چهارچوب نشیمن توالت فرنگی اتوماتیک نیز می گویند، الکتریکی هستند، ایمنی و دوام مناسبی دارند، پایه های آن ضد لغزش و ضد آب می باشد، معمولا ارتفاع بالابر های برقی توالت فرنگی قابل تنظیم است، کاربری ساده ای دارند، در حمام، توالت و کنار تخت در اتاق خواب قابل استفاده هستند و برای افراد مسن، معلول و ناتوانی جسمانی در منزل، آسایشگاه ها، مراکز درمانی و توانبخشی استفاده می شوند و در حفظ استقلال فرد موثرهستند.
مانکی بار
مانکی بار ها که به آنها مانکی بار بیمار نیز می گویند، به منظور یاری رساندن به بیمار مبتلا به مشکلات جسمانی در منزل و مراکز درمانی جهت بلند شدن از حالت خوابیده روی تخت مورد استفاده قرار می گیرند.
صندلی انتقال بیمار
دستگاه انتقال بیمار که به آن صندلی بلند کننده از زمین و صندلی انتقال بیمار نیز می گویند، در حالتی برای بلند کردن فرد از روی زمین و حرکت جزئی کاربرد دارند و در بعضی از مدل ها همچون ویلچر برقی به منظور جابجایی فرد از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می شود و مانند بالابر بیمار برای بلند کردن فرد به کار گرفته نمی شوند. چرخ های دستگاه نسبت به بالابر بیمار بزرگ تر است، ایمنی مناسبی دارند، کیفیت و دوام خوبی دارند و در منزل و مراکز درمانی استفاده می شوند.
نکات خرید دستگاه بالابر بیمار
- لازم است به میزان ناتوانی و حرکات فرد، مکان و میزان فضای مورد استفاده، قد و وزن بیمار، قابلیت تحمل وزن بالابر بیمار، نوع تسمه نگهدارنده بالابر یا اسلینگ (Sling)، محدوده تغییر ارتفاع دستگاه بالابر، ایمنی و راحتی لیفتر توجه شود و جلیقه و بالابر بیمار متناسب با نیاز خریداری شود.
- علاوه بر شرایط فعلی فرد، توانایی حرکتی آینده نیز در نظر گرفته شود، برای مثال در شرایطی که شخص مبتلا به بیماری حرکتی پیشرونده می باشد یا دچار کهولت سن شده است، بهتر است دستگاه بالابری انتخاب شود که قابلیت انتقال فرد از نقاط مختلف از جمله زمین را نیز داشته باشد. همچنین در حالتی که فرد مبتلا به بیماری هایی مانند ام اس باشد و پزشک انجام حرکات فیزیوتراپی و توانبخشی را تجویز کند، انتخاب دستگاه بالابر بیمار ایستا انتخاب بسیار مناسبی می باشد.
- بررسی های مربوط به کیفیت و قدرت موتور بالابر بیمار، وجود صفحه نمایش دهنده میزان شارژ، امکان تغییر زاویه پایه ها، قابلیت جمع شدن دستگاه به منظور جا بجایی، دارا بودن چرخ های قفل شونده و غیره بر اساس مکان و نیاز فرد صورت گیرد.
- نوع عملکرد بالابر از لحاظ الکتریکی یا مکانیکی بودن تعیین شود. لازم به ذکر است امروزه بالابر های برقی به دلیل تامین امنیت و راحتی کاربر و سهولت استفاده، بیش از پیش توجه خریداران را نسبت به خود جلب کرده است.
- محل استفاده از دستگاه جرثقیل بیمار در نظر گرفته شود، برای مثال در صورتیکه فرد برای انتقال به داخل خودرو نیاز به استفاده از بالابر داشته باشد، لازم است دستگاه بالابری انتخاب شود که این امکان را فراهم کند.
- در صورتیکه محدودیت مکانی وجود داشته باشد یا بالابر بیمار در معرض رطوبت زیادی قرار می گیرد، بهتر است از بالابر بیمار سقفی استفاده شود تا محیط کمتری اشغال شود و موتور آن نیز خیس نشود. همچنین بعضی از لیفتر های بیمار، ضد زنگ و ضد آب هستند که برای استفاده حین حمام فرد، بسیار مناسب می باشند، بهتر است حین خرید به ضد آب بودن بالابر بیمار نیز توجه شود.
- مجهز بودن دستگاه لیفت بیمار به قابلیت هایی مانند سیستم خاموشی خودکار، مد خواب، پشتیبانی از باتری های قابل شارژ و غیره بررسی شود و متناسب با نیاز فرد خریداری شود.
- در لیفتر بیمار های برقی لازم است دکمه ای به عنوان دکمه اضطراری جهت خاموش کردن بالابر بیمار و تغییر حالت لیفتر از برقی به دستی وجود داشته باشد تا اگر شارژ دستگاه به اتمام برسد، فرد دچار مشکل نشود.
- چرخ های بالابر بیمار هایی که در منزل استفاده می شوند و به آنها بالابر بیمار خانگی می گویند، باید به گونه ای طراحی شده باشند که روی فرش هایی با ضخامت بالا نیز حرکت کنند.
- بررسی شرکت سازنده بالابر بیمار و وجود ضمانت و خدمات پس از فروش اهمیت بالایی دارد. در صورتیکه سیستم ریموت کنترل، جک و سایر بخش های دستگاه بالابر های بیمار دچار مشکل شود، لازم است توسط متخصصین فنی و با استفاده از قطعات اصلی دستگاه، تعمیر یا تعویض صورت گیرد، از این رو خریداری دستگاه از شرکتی که گارانتی و خدمات پس از فروش داشته باشد، بسیار مهم است.
نکات استفاده و نگهداری از بالابر بیمار
- افتادن فرد از لیفتر بیمار موجب آسیب های فیزیکی شدید و حتی مرگ می شود، از این رو لازم است از عملکرد درست آن اطمینان حاصل شود.
- جهت بهبود عملکرد دستگاه لیفت بیمار، قسمت های متحرک آن به صورت منظم روغن کاری شود، تسمه ها از نظر سالم بودن و عدم خوردگی و فرسودگی بررسی شوند و حداقل سالی یکبار عملکرد دستگاه توسط متخصصین فنی کنترل شود تا در صورت وجود مشکل، رفع شود.
- پیشنهاد می شود درز های دوخته شده بالابر برای محکم تر شدن، پرچ شوند. درضمن پرچ ها در نقاطی مانند باسن که فشار وزن فرد به صورت عمده در آن قسمت است، نباید قرار بگیرند.
- افرادی که دچار بی اختیاری ادرار هستند، ممکن است باعث کثیف شدن تسمه های بالابر بشوند، در چنین شرایطی شستن آن الزامی است. برای این کار می توان از ماشین لباسشویی استفاده کرد، اما به منظور جلوگیری از وارد شدن آسیب و خراش تسمه ها به ماشین لباسشویی، تسمه باید در داخل کیسه قرار بگیرد. همچنین بنا به میزان استفاده از بالابر های بیمار، تسمه های آن لازم است هر یک تا سه سال یکبار تعویض شوند.
- دستگاه های بالابر بیماری که به صورت برقی عمل می کنند، معمولا دارای باتری پشتیبان برای استفاده در مواقع خاص و عدم دسترسی به برق هستند.
- قبل از استفاده از دستگاه لیفتر بیمار، از محکم بودن جلیقه، بست ها و اتصالات اطمینان حاصل شود.
اجزاء لیفتر بیمار
بالابر های بیمار در حالت کلی که فاقد صندلی هستند، معمولا دارای بدنه، پایه، چرخ، قفل، قلاب نگهدارنده و غیره هستند و در حالت های غیر دستی، منبع تغذیه که برق یا باتری می باشد، موتور و ریموت کنترل نیز اضافه می شود. بالابر بیمار هایی مانند بالابر بیمار های پله رو که دارای صندلی هستند، در حالت کلی دارای صندلی، موتور، پدال و ریموت برای کنترل حرکت و کمربند ایمنی هستند. در تصویر زیر اجزاء یکی از پر کاربرد ترین بالابر های بیمار نشان داده شده است.
اجزاء بالابر بیمار
| شماره |
قطعه |
| 1 |
قلاب نگهدارنده اسلینگ |
| 2 |
بدنه |
| 3 |
اهرم آزاد سازی در مواقع اضطرار |
| 4 |
ریموت کنترل برای انجام تنظیمات |
| 5 |
قفل چرخ یا ترمز |
| 6 |
پایه |
| 7 |
چرخ |
روش استفاده از دستگاه لیفت بیمار
در بالابر بیمار های پله رو و کلیه بالابر هایی که مجهز به صندلی هستند، فرد بر روی صندلی نشسته و در صورتی که دارای کمربند هستند، کمربند بسته شود و دستگاه بالابر شروع به حرکت کند. برای استفاده از دستگاه های بالابر بیمار که صندلی ندارند، ابتدا از سالم بودن لیفتر بیمار و کافی بودن شارژ آن، محکم بودن بست ها و اتصالات اطمینان حاصل شود، تنظیمات ارتفاع و زوایا انجام گیرد سپس مراحل زیر انجام شود:
- جلیقه بالابر بیمار پوشیده و بندهای آن محکم شود.
- بند های جلیقه بر روی قلاب نگهدارنده دستگاه لیفت بیمار آویزان شود.
- بالابر بیمار شروع به حرکت می کند و فرد را جابجا می کند.
- حرکت بالابر هدایت شده و فرد بر روی ویلچر قرار می گیرد.
نمایش نحوه جابجایی فرد از روی تخت به ویلچر با استفاده از بالابر بیمار
- در ابتدا که فرد بر روی تخت می باشد، بالابر را نزدیک تخت آورده و تنظیمات دستگاه انجام می شود.
- جلیقه بالابر بیمار پوشیده و بند های جلیقه به قلاب دستگاه لیفتر بیمار وصل می شود.
- بالابر بیمار شروع به حرکت می کند و فرد را جابجا می کند.
- حرکت بالابر هدایت شده و فرد بر روی ویلچر قرار می گیرد.
کاربردهای بالابر بیمار
- در منزل، مراکز درمانی، آسایشگاه ها، مراکز توانبخشی، آپارتمان و خانه های چند طبقه، هتل و غیره برای حرکت، جابجایی، تغییر حالت و نظافت افراد مسن و کسانی که دارای ناتوانی، معلولیت، کم توانی و چاقی مفرط هستند.
- جابجایی فرد از روی ویلچر، تخت، مبل، زمین، ماشین، سرویس بهداشتی و غیره به نقطه ای دیگر
- در منزل برای مراقبت و نظافت جانبازان و بیمارانی که دچار معلولیت و قطعی نخاع شده اند.
- در اتاق عمل جهت جابجایی فرد در حالت بیهوشی
- در بخش تصویر برداری مراکز درمانی برای تغییر حالت و جابجایی افرادی که توانایی حرکت کردن ندارند.
بالابر بیمار دست دوم
با توجه به این که افراد بیمار و اکثرا دارای ضایعه نخاعی از دستگاه های بالابر بیمار استفاده می کنند، در صورت وجود هرگونه خلل در نحوه عملکرد بالابر، خسارات جانی جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت، به همین دلیل توصیه می شود از بالابر بیمار دست دوم با توجه به عدم اطمینان از نحوه عملکرد آنها استفاده ننمایید.
قیمت بالابر بیمار
با توجه به این که قدرت و نحوه عملکرد در انتخاب انواع بالابر های بیمار موثر است، به همین دلیل توصیه می شود جهت اطلاع از قیمت بالابر بیمار با کارشناسان هایپر صنعت فامکو تماس حاصل نمایید.
